Ecoprints: plant wordt print

Soms lieflijk, soms abstract, soms mysterieus, maar altijd verrassend: in de ecoprints van ontwerpster Amber van Vugt komen natuur en textiel samen. De liefde voor de natuur zat er al vroeg in bij Amber van Vugt. Ze werd geboren op een woonboot in Monnickendam, groeide op bij het water en trok de velden in. Ze plukte bloemen, speelde bij sloten. Binnenshuis naaide ze gordijntjes voor haar poppenhuis, met de stoffen die ze vond op de naaizolder van haar moeder. Van haar erfde ze de liefde voor textiel, die haar naar de kunstacademie bracht en die leidde tot de start van een eigen atelier voor styling en textielontwerp. Toen ze in 2017 op een workshop ecoprinten stuitte, maakte haar hart een sprongetje. “Het was meteen: wow! Dat samenkomen van natuur en textiel in deze techniek, vond ik meteen prachtig.”

Toevallige ontdekking

Ecoprinten is een ambachtelijk procedé voor het bewerken van textiel met gebruikmaking van de natuurlijke kleurstoffen uit bladeren en bloemen. De methode werd ontwikkeld door de Australische ontwerpster India Flint, die een kwart eeuw geleden een toevallige ontdekking deed. Een van haar hennen had drie dagen zitten broeden op een vochtig bed van eucalyptusbladeren, waarna India de afdruk hiervan ontdekte op de eieren. “Zij heeft de techniek de wereld in gebracht”, zegt Amber, daarbij eer gevend aan wie ere toekomt. “Misschien dat het in vroeger tijden en/of bij bepaalde volkeren ook bekend was, maar ik ben het in al mijn textielboeken nooit tegengekomen. Ecoprinten is natuurlijk wel gerelateerd aan het verven met natuurlijke kleurstoffen, wat al van oudsher wordt gedaan.”

Twee uur in een stoombad

In haar achtertuin, onder de oude walnootboom, laat Amber de stappen zien van een van de ecoprintmethodes. De bladeren en bloemen worden kort in ijzerhoudend water gelegd. “Hierdoor worden de kleurstoffen straks beter opgenomen in de stof”, legt Amber uit. Vervolgens maakt ze een compositie met haar plukmateriaal op een doek die 24 uur in een beitsbad heeft gelegen – “met aluin, en soms een scheutje sojamelk” – ook weer om de opname van de natuurlijke kleurstoffen te optimaliseren. De stof rolt ze strak op en ze omwikkelt het geheel nog eens stevig: “Hoe beter het contact tussen het materiaal en de stof, hoe beter de afdruk. Dit is extra belangrijk als je alle details wilt zien.” De volgende stap is een twee uur durend stoombad met water, waarbij de daadwerkelijke overdracht van de kleurstoffen op de stof plaatsvindt. “En dan komt het spannendste moment: het uitrollen van het pakketje. Tijdens workshops vliegen de oooohs en aaahs dan door de ruimte. Het echte kleurresultaat zie je namelijk pas als de stof is gedroogd. Ik kan daar nooit op wachten, dus bij mij gaat meteen de strijkbout erop.”

Amber ecoprints

Duizend-en-een mogelijkheden

Ecoprinten lijkt simpel, maar is dat allerminst vanwege de vele factoren die van invloed zijn op het resultaat en de duizend-en-een mogelijkheden die het proces biedt. “Het blijft toveren”, verwondert Amber zich nog steeds. Neem de stof; niet elke textielsoort neemt de kleurstoffen van bloem en blad goed op, bovendien zijn er variabelen. “Wol is wat ruiger, daarin zie je minder details, maar in dunne wol zie je die weer wel.” Het ene beits- of roestwaterbad is ook het andere niet, en dan is er natuurlijk nog het materiaal waar alles om draait: bladeren, bloemen en zelfs groenten als ui, kool en avocado. “Niet alles is geschikt om mee te werken. Boterbloem bijvoorbeeld geeft een zwakke kleur af, fluitenkruid doet het goed in het ene, maar niet in het andere procedé, en de tulp wordt niet meer dan een lelijke vlek.” Nee, dan de klaproos, een van haar favorieten. “Die geeft een prachtige vlek, niet rood maar blauw, net als rode kool. Varens werken heel mooi, en paardenbloemen, viooltjes. En het blad van de walnoot, die afdruk ligt bijna als goud óp de stof.”

Ecoprint van Christian Dior

Amber verzamelt haar werkmateriaal in haar tuin, in de berm, in veld en bos. Verrassend genoeg zijn niet de lente en zomer haar favoriete plukseizoenen. “Ik juich als het najaar aanbreekt. Herfstblad en -bloemen doen het beter; ze bevatten meer tannine waardoor de kleuren intenser zijn.” Van iets verder weg komen de stroken losgelaten eucalyptusbast, vorig jaar geraapt in Spanje, tijdens een Zuid-Europese camperreis van zeven maanden die ze maakte met vriend Michael. Op langere standplaatsen printte ze de lokale planten en bloemen, waaronder nieuwe ontdekkingen als de genoemde eucalyptusbast – “Die geeft zulke mooie vormen en kleuren” – en in Zwitserland wilde geitenbaard. In Toscane plantte ze haar uitklaptafel midden in een klaprozenveld, “een droom die uitkwam”. Duizenden mooie plaatjes zag ze gedurende haar roadtrip, die ze ving met haar smartphone: inspiratie voor nieuwe ecoprints. Amber heeft grote plannen: “Ecoprinten past in de grote belangstelling voor duurzaamheid, de natuur, het imperfecte. “Ik sprak ooit de wens uit dat een ontwerper een jurk zou creëren van ecoprints. Dat is nu gebeurd, bij Christian Dior. Dus ik ga maar eens wat mooie stalen maken en opsturen naar onze eigen topontwerper, Jan Taminiau.”

Meer Amber

• Interesse in een ecoprint van Amber? Amber maakt onder meer ecoprints op sjaals, kussens en (akoestische) wandpanelen. Je vindt alle info op haar website: ambermaakt.nl of op instagram: @ambermaakt
• Zelf leren ecoprinten? Amber geeft workshops ecoprinten in haar tuinatelier of op locatie, ook voor bedrijven. Zij neemt je mee op pluktocht in de natuur en je verwerkt het materiaal op een mooie doek.

CREDITS: PRODUCTIE, STYLING EN TEKST MONIQUE VAN DER PAUW FOTOGRAFIE TON BOUWER